Việc Chính phủ Thái Lan mới đây thông báo sẽ cắt giảm sản lượng gạo của nước này xuống mức 27,2 triệu tấn so với mức 33 triệu tấn/năm xét về bề ngoài có vẻ như sẽ mở ra cơ hội cho DN xuất khẩu gạo VN. Nhưng thực ra, mọi điều không phải dễ dàng như vậy.
Bề ngoài là vậy, song thực chất Thái Lan đang có một chiến lược tái cơ cấu ngành nông nghiệp, trong đó có sản xuất và XK lúa gạo với mục tiêu tập trung hơn vào phân khúc gạo cao cấp.
Lùi để tiến
Gần đây, Chính phủ Thái Lan khuyến khích nông dân nước này trồng gạo màu và gạo hữu cơ, đây là hai loại gạo có giá trị kinh tế rất cao và ít phải cạnh tranh. Chiến lược này được Chính phủ Thái Lan đưa ra giữa bối cảnh nhu cầu gạo của toàn cầu đang suy giảm nhưng nhu cầu sử dụng gạo cao cấp đang tăng cao.
Bằng chứng của việc này được các chuyên gia kinh tế dự báo là suy giảm chủ yếu là xuất khẩu gạo trắng giảm 310.000 tấn, từ 4,91 triệu tấn năm 2016 xuống còn khoảng 4,6 triệu tấn năm 2017, và xuất khẩu gạo đồ được dự báo giảm 140.000 tấn từ mức 2,14 triệu tấn năm 2016. Nhưng xuất khẩu gạo Hom Mali cao cấp, vốn là một đặc sản của gạo Thái được dự báo tăng 1,7% trong năm 2017 từ mức 2,36 triệu tấn năm 2016.
Với chiến lược “giảm lượng, tăng chất” này, ông Charoen Laothamatas, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết, sản lượng 2017 dự kiến đạt 9,5 triệu tấn gạo, trong đó riêng gạo Hom Mali sẽ đạt khoảng 2,4 triệu tấn, 4,6 triệu tấn được dự đoán là gạo trắng, 2 triệu tấn gạo đồ, phần còn lại là gạo nếp và gạo tấm.
“Kỳ vọng năm 2017, ngành xuất khẩu gạo Thái Lan sẽ đóng góp vào GDP khoảng 4,3 tỷ USD” – Đại diện Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết.
Vẫn chiến lược “xả” kho gạo
Cùng với thông tin giảm sản lượng, mới đây Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha cũng tuyên bố sẽ “giải quyết” nốt số gạo tồn kho của nước này lên tới 8 triệu tấn, điều này cho thấy thị trường XK gạo năm 2017 diễn biến khó lường và sẽ đặt lên vai các nhà XK gạo của VN thêm những “gánh nặng” mới ngay từ vụ Đông – Xuân này.
Thái Lan xả kho gạo nên giá gạo của Thái Lan đang thấp hơn giá gạo VN, đơn cử như giá gạo 5% tấm và 15% tấm của Việt Nam đang được chào bán cao hơn so với gạo cùng chủng loại của Thái Lan khoảng 5-10 USD/tấn. Điều này đang gây rất nhiều khó khăn cho các nhà XK gạo của VN trên thị trường gạo thế giới, nhất là ở những thị trường Trung Quốc, Châu Phi… nơi vốn là những thị trường tiêu thụ gạo lớn của VN.
Ông Huỳnh Thế Năng – Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) dự báo rằng, việc Thái Lan xả kho gạo sẽ khiến XK gạo năm nay của VN sẽ tiếp tục giảm trong năm nay. “Chỉ khi nào gạo tồn kho Thái Lan được giải quyết hoàn toàn thì thị trường XK mới có khả năng phục hồi” – ông Năng nhìn nhận.
Chưa hết, theo các DN chuyên XK gạo trắng, họ đang rất vất vả để tồn tại và phải cạnh tranh gay gắt với gạo trắng của Thái Lan ở những thị trường vốn là “sân nhà” của mình như Châu Phi. Ở thị trường này, vài năm trước gạo trắng của VN còn có “cửa”, nay với chiến lược mới là xả kho gạo và hạ giá thành, gạo trắng Thái Lan đã chiếm lĩnh gần như hoàn toàn ở thị trường châu Phi, các DN VN có chăng chỉ có thể gia tăng sản lượng XK gạo thơm.
DN Việt phải thay đổi tư duy XK
Theo các DN, việc Thái Lan công bố chiến lược tái cơ cấu XK lúa gạo, giảm sản lượng, tăng chất lượng và xả kho gạo 8 triệu tấn trong nửa đầu năm 2017, thời điểm thu hoạch chính vụ của gạo VN thực chất là một “đòn” giáng thẳng vào ngành XK gạo VN.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, các DN Việt không còn cách nào khác và buộc phải thay đổi tư duy sản xuất và phải đối mặt với cạnh tranh với gạo Thái Lan. Theo đó, nên tập trung vào phân khúc gạo cao cấp, không nên tập trung vào phân khúc thấp. Chẳng hạn thị trường EU, Hàn Quốc, Trung Quốc… nhu cầu tiêu thụ gạo Việt chất lượng cao vẫn rất lớn, quan trọng là DN phải đảm bảo chất lượng thì vẫn có thể cạnh tranh với gạo Thái Lan.
Với tình hình thị trường không mấy sáng sủa như hiện nay, VFA dự báo sản lượng XK gạo năm nay chỉ đạt mức trên 5 triệu tấn, tương đương hoặc tăng nhẹ so với sản lượng XK năm 2016. Đồng thời, VFA cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn xúc tiến nhanh kế hoạch thực hiện lộ trình tháo gỡ các “điểm nghẽn” XK gạo sang các thị trường chất lượng cao, giá cao.n
Nhanhieuviet (Theo http://enternews.vn)
