Sản phẩm quế Yên Bái đa dạng, phong phú gồm: quế ống; quế kẹp số 3; quế ống sáo; quế vụn; quế chi; bột quế…Đặc biệt, một số sản phẩm khác sản xuất từ quế có xu hướng phát triển như: tinh dầu quế, trà quế, nước tẩy rửa quế, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ quà lưu niệm...
Không chỉ tiêu thụ trên thị trường trong nước, các sản phẩm từ quế đã tham gia vào nhóm nhưng nông – lâm sản xuất khẩu chính của của tỉnh Yên Bái, được xuất khẩu sang các thị trường: Trung Quốc, Ấn Độ, Đài Loan, Hàn Quốc, Mỹ, Nhật Bản,…
Công dụng của cây quế và các sản phẩm quế
Quế là cây trồng đa lợi ích, mang lại giá trị kinh tế cao.Từ vỏ, gỗ, lá đến gốc rễ cây quế đều có giá trị sử dụng.
Quế làm thực phẩm: Quế có tính nóng, có vị cay nồng và mùi thơm đặc trưng nên được sử dụng như một loại gia vị không thể thiếu trong chế biến món ăn, vừa làm cho món ăn trở nên ngon hơn, vừa cung cấp các dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Ngoài ra, quế cũng được sử dụng trong sản xuất đồ uống như trà quế….
Quế làm thuốc: Quế chứa rất nhiều tinh dầu, canxi, sắt, kẽm, ma giê, chất xơ, chất chống ô xy hóa và nhiều loại dưỡng chất khác nên có tác dụng chữa bệnh hữu hiệu, được xem là loại dược liệu quý trong đông y và cả tây y. Trong y học, quế được dùng để chữa trị các triệu chứng về tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, giảm sưng, giảm viêm...
Quế trong ngành hóa mỹ phẩm: Trong ngành công nghiệp mỹ phẩm, quế có thể được sử dụng làm nước hoa, kem dưỡng da. Ngoài ra, quế còn được sử dụng trong các sản phẩm hóa chất gia dụng như: Nước rửa chén bát, nước lau nhà…
Quế trong các ngành khác: Với mùi thơm đặc trưng và màu sắc đẹp mắt, quế cũng được sử dụng trong trang trí nội thất, làm đồ mộc, đồ gia dụng như hộp đựng trà, đựng tăm, bộ ấm chén hoặc là các sản phẩm mô hình dùng để trưng bày, trang trí được người tiêu dùng trên cả nước ưa chuộng nhờ có lượng tinh dầu cao, thân thiện môi trường, an toàn với sức khỏe của người sử dụng.
Bên cạnh đó, cây quế còn là cây đa lợi ích, góp phần bảo vệ thiên nhiên, môi trường sinh thái, giữ đất, giữ nước ở những vùng đồi núi dốc, bảo tồn và phát triển sự đa dạng các nguồn gen quý của cây bản địa.
Yên Bái chú trọng phát triển các sản phẩm chất lượng cao từ cây quế
Với diện tích lớn, giá trị kinh tế cao, cây Quế được tỉnh Yên Bái xác định là một trong 10 loại cây trồng chủ lực của tỉnh.Hiện tỉnh đang tập trung triển khai các giải pháp phát triển cây Quế một cách bền vững, ổn định và nâng cao giá trị các sản phẩm Quế Yên Bái.
Tại các huyện: Văn Yên, Trấn Yên, cây quế phủ khắp các xã, thị trấn. Trung bình hàng năm, các địa phương khai thác khoảng 18.000 tấn vỏ quế; 85.000 tấn cành, lá với sản lượng bình quân 600 tấn/năm và 200.000 m3 gỗ quế phục vụ chế biến và xuất khẩu gỗ.
Với những ưu thế vượt trội, cây quế tiếp tục được tỉnh Yên Bái xác định là cây trồng chủ lực để phát triển kinh tế của tỉnh trong những năm tiếp theo. Tỉnh đặc biệt chú trọng phát triển, duy trì nguồn nguyên liệu chất lượng cao, an toàn, làm tốt việc bảo tồn giống quế gắn với việc giữ gìn nguồn gen, nâng cao kỹ thuật trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh cho cây quế, đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại tìm đầu ra cho sản phẩm... Cây quế được đưa vào kế hoạch trồng rừng hàng năm; có nhiều chính sách thu hút đầu tư chế biến sản phẩm quế nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế từ cây quế.
Tỉnh chủ trương tập trung hỗ trợ phát triển sản xuất quế bền vững theo hướng hữu cơ đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước, nhằm đưa sản phẩm quế Yên Bái thâm nhập vào các thị trường phát triển, có thu nhập cao như: châu Âu, Mỹ, Nhật Bản…để không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cho người trồng và chế biến quế mà còn góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ sức khỏe cho dân vùng trồng quế.
Thời gian qua, việc liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã với người trồng quế được chính quyền các cấp trong tỉnh quan tâm nhằm tập trung phát triển, hình thành các chuỗi giá trị gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm từ quế, quế hữu cơ. Đến nay, toàn tỉnh Yên Bái hiện có trên 6.757 ha quế được cấp chứng nhận hữu cơ.Trong đó, huyện Văn Yên 4.612 ha và Trấn Yên 2.145 ha. Các đơn vị sản xuất điển hình có thể kể đến công ty Sơn Hà Văn Yên với 3.541.5 ha, công ty OLam Văn Yên với 1.071 ha, HTX Quế Hồi Việt Nam với 2.100 ha, hay HTX tổng hợp dịch vụ Hồng Ca có 45 ha.
Song song với phát triển nguồn nguyên liệu, Yên Bái tập trung hỗ trợ cho các doanh nghiệp, cơ sở chế biến sâu các sản phẩm từ cây quế xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý; làm tốt công tác quản lý thị trường, bảo vệ thương hiệu, bản quyền, chống gian lận thương mại đối với các sản phẩm từ quế.
Thương hiệu quế Yên Bái ngày càng vươn xa
Bên cạnh nguồn nguyên liệu hữu cơ, tỉnh Yên Báichú trọng gắn sản xuất quế theo chuỗi giá trị từ sản xuất, khai thác, chế biến và tiêu thụ sản phẩm; chú trọng chế biến sâu, chế biến tinh, nhằm đem lại các sản phẩm có giá trị cao. Tỉnh đã ban hành chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất quế hữu cơ liên kết theo chuỗi giá trị giai đoạn 2021 - 2025 theo Nghị quyết số 69/2020/NQ-HĐND ngày 16/12/2020 của HĐND tỉnh; tạo điều kiện về giải phóng mặt bằng cho các doanh nghiệp khi đầu tư vào chế biến các sản phẩm quế.
Tỉnh đã quan tâm, hỗ trợ xây dựng hàng chục nhà máy chiết xuất tinh dầu quế với quy mô lớn, hàng trăm cơ sở chế biến tinh dầu quế quy mô hộ gia đình, và nhiều cơ sở chế biến vỏ quế, gỗ quế cùng các xưởng thủ công mỹ nghệ chế biến sản phẩm từ quế. Các dự án có quy mô từ 1.000 ha trở lên sẽ được hỗ trợ 2 tỷ đồng/dự án, tạo cơ hội để phát triển sản xuất quế hữu cơ liên kết chuỗi giá trị trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Yên Bái có 16 nhà máy chiết xuất tinh dầu quế với quy mô tương đối lớn sử dụng công nghệ lò hơi để chiết xuất tinh dầu, tổng công suất 1.000 tấn sản phẩm tinh dầu/năm. Đây là quy trình công nghệ tách triết tinh dầu quế khép kín có sử dụng tác nhân là nhiệt độ bằng hệ thống nồi hơi, không sử dụng hóa chất hoặc các tác nhân khác. Ngoài ra, còn có hơn 400 cơ sở chế biến tinh dầu quế quy mô nhỏ lẻ hộ gia đình (khoảng 300 kg sản phẩm/năm, nhưng hoạt động không thường xuyên), chủ yếu hoạt động theo phương pháp thủ công, sản lượng chế biến tinh dầu mỗi năm bình quân 300-800 kg/cơ sở. Giá tinh dầu quế năm 2022 trung bình từ 500.000 đồng/kg đến 520.000 đồng/kg, mang lại giá trị khoảng 150 tỷ đồng cho các cơ sở chế biến và khoảng 120 tỷ đồng cho người dân trồng quế bán lá với giá trung bình 1.800 đồng/kg. Tinh dầu quế Văn Yên hiện được tiêu thụ rộng rãi tại các thị trường Trung Quốc, Mỹ, Pháp, Bỉ…”.
Sản phẩm tinh dầu quế
Từ phát triển công nghệ chế biến tinh dầu, toàn bộ nguồn nguyên liệu từng bị loại bỏ gồm cành, ngọn, lá quế đều được tận thu, góp phần nâng cao thu nhập cho người trồng quế, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động nông thôn.
Vỏ quế khô được chế biến thành quế thanh, quế điếu thuốc, quế sáo, quế cắt tròn… Bột quế để làm trà, gia vị thực phẩm hoặc dược liệu. Gỗ quế dùng làm nhà, đóng đồ mộc gia dụng, xẻ ván sàn, ván bóc, ván thanh, làm cây chống cốt pha trong xây dựng, làm than sinh học...
Ngoài ra, sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ vỏ quế, tinh dầu, gỗ quế cũng rất đa dạng và phong phú với trên 20 loại như: hộp quà quế, túi thơm, tinh dầu treo xe, lọ tăm, lọ hoa, lọ trà, đèn ngủ, tranh quế, ấm chén quế, điếu quế... Các sản phẩm này vừa sang trọng, bắt mắt vừa thân thiện môi trường. Mùi thơm đặc trưng của hương quế còn lưu lại trên sản phẩm còn trở thành nét độc đáo mà không phải loại gỗ nào cũng có.
Bên cạnh đó, các sản phẩm chế biến tiểu thủ công nghiệp từ quế như: trà quế, hương nhang quế, nước lau sàn, rửa chén... đều được người tiêu dùng đón nhận tích cực bởi những tác dụng và đặc biệt là an toàn, lành tính với người sử dụng.
Đồ lưu niệm từ quế, nhang quế, trà quế…
Nhằm mở rộng thị trường và nâng cao giá trị các sản phẩm từ cây quế của địa phương, Yên Bái tích cực thực hiện phong trào xây dựng các sản phẩm OCOP. Thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Yên Bái cho biết, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 83 sản phẩm OCOP được công nhận tiêu chuẩn 3 sao đến 4 sao, trong đó có 8 sản phẩm OCOP được sản xuất, tinh chế từ cây quế.
Các sản phẩm OCOP được chế biến sâu từ quế tiêu biểu có thể kể đến: bột quế của Doanh nghiệp Tư nhân Phương Nhung; tinh dầu quế Đại Phú An của Công ty TNHH Nam dược Đại Phú An; quế điếu thuốc của Công ty quế hồi Việt Nam; nước rửa chén, lau sàn hương quế của Công ty TNHH Trà thảo mộc Quế Phát, trà quế của Công ty TNHH Hương gia vị Sơn Hà ...Các sản phẩm này đã được xuất khẩu ổn định tới các thị trường châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ, Ai Cập, Mỹ...
Đến nay, thương hiệu quế Yên Bái đã khẳng định được giá trị trên thị trường trong nước và quốc tế, tiêu biểu là quế Văn Yên đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý từ tháng 01/2010 và được Vương quốc Thái Lan bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm quế vỏ tại Thái Lan từ năm 2020. Đây là điều hiếm thấy trên thế giới, một quốc gia khác bảo hộ sản phẩm của Việt Nam trên đất nước họ.Điều đó khẳng định chất lượng sản phẩm quế Văn Yên nổi tiếng bên ngoài lãnh thổ. Đặc biệt, từ 1/8/2020, quế Văn Yên, tỉnh Yên Bái là một trong 39 mặt hàng của Việt Nam được EU bảo hộ khi thực thi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA).
Huyện Văn Yên chú trọng phát triển cây quế
Vùng Quế Văn Yên được hình thành từ lâu đời nay và gắn liền với cuộc sống của người Dao vùng cao Văn Yên. Để giúp người dân khai thác giá trị của cây quế, nhiều năm qua, huyện Văn Yên đã đưa chỉ tiêu trồng quế vào kế hoạch hàng năm; xây dựng và ban hành cơ chế khuyến khích và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, các cơ sở thu mua quế vỏ, chế biến tinh dầu quế tại các xã, thị trấn. Đi đôi với việc vận động nhân dân trồng quế theo vùng nguyên liệu tập trung với các giống quế chất lượng cao, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, huyện Văn Yên đặc biệt chú trọng xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu quế bằng việc xác lập quyền chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm, tập trung vào các xã vùng cao nhằm bảo tồn nguồn gien có giống tốt.
Để tạo mối dây liên kết người trồng và những người kinh doanh các sản phẩm chế biến từ cây quế, huyện Văn Yên đã xây dựng các chính sách hỗ trợ khoa học kỹ thuật; tổ chức tập huấn cho người dân cách trồng, chăm sóc, khai thác và bảo vệ quế đúng quy trình kỹ thuật; thành lập hiệp hội chế biến quế; đồng thời huyện đã đưa ra nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư xây dựng các cơ sở chế biến, thu mua và tiêu thụ sản phẩm từ vỏ, gỗ và cành, lá quế; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, thu hút các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh, chế biến quế; xúc tiến thương mại liên kết sản xuất, kinh doanh quế trên địa bàn, từng bước nâng cao giá trị của cây quế.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XVI (nhiệm kỳ 2020-2025), huyện Văn Yên quy hoạch diện tích và ổn định vùng quế chất lượng cao để không bị ảnh hưởng uy tín, thương hiệu; đến năm 2025 phát triển diện tích cây quế đạt 60.000 ha, trong đó vùng trồng quế tập trung trên 25.000 ha tập trung tại các xã vùng chỉ dẫn địa lý của cây quế Văn Yên; tập trung sản xuất theo hướng hữu cơ, thâm canh từ khâu làm đất, sản xuất giống, chăm sóc đến thu hoạch để đảm bảo an toàn, nâng cao chất lượng sản phẩm quế.
Để cho nghề trồng quế phát triển bền vững, lâu dài, huyện Văn Yên đang tiếp tục thu hút các doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại chế biến tinh dầu chất lượng cao, các loại dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm và sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ cây quế.
Trong thời gian tới, huyện Văn Yên tập trung chỉ đạo phát triển sản xuất quế theo hướng bền vững tạo ra sản phẩm sạch, sản phẩm hữu cơ đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước, nhằm đưa quế Văn Yên vào các thị trường phát triển như Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản; gắn trồng quế với công nghiệp chế biến các sản phẩm từ quế; quy hoạch các cơ sở chế biến vỏ quế, gỗ quế và tinh dầu quế theo hướng bền vững, hướng tới việc áp dụng các công nghệ chế biến và quy trình quản lý chất lượng tốt cho sản phẩm, nhằm nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm quế; tiếp tục mời gọi các nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư vào chế biến sản phẩm nông lâm nghiệp, trong đó có sản phẩm quế, theo hướng chế biến sâu, nâng cao giá trị của cây quế. Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai một số mô hình kết hợp với trồng quế như mô hình nuôi gà ri, nuôi lợn bản, trồng cây dược liệu dưới tán quế.
Sản phẩm quế Văn Yên
DOANH NGHIỆP KINH DOANH TIÊU BIỂU QUẾ VỎ
1. HỢP TÁC XA QUẾ HỒI VIỆT NAM
Địa chỉ: Thôn 5, xã Đào Thịnh, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái
Điện thoại: 0985555559; Email: info@staraniseed.com; Website: http://vinasamex.com/
Sản phẩm: Các sản phẩm quế, Hồi và gia vị hữu cơ từ quế.
Sản lượng: 1.000 tấn/năm
2. HỢP TÁC XÃ QUẾ SƠN
Địa chỉ: xã An Thịnh huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
Điện thoại: 0986728869; Email: quesoncassia@gmail.com; website: quesoncassia.com
Sản phẩm: Quế vỏ
Sản lượng: 500 tấn/năm
3. HỢP TÁC XÃ QUẾ KHÁNH THÀNH
Địa chỉ: Thôn 2, xã Hòa Cuông, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái
Điện thoại: 0932231326; Email: imsaleit@gmail.com
Sản phẩm: Quế vỏ; bột quế, quế điếu thuốc
Sản lượng: 700 tấn/năm
4. HỢP TÁC XÃ QUẾ VĂN YÊN
Địa chỉ: Tổ dân phố số 6 - Thị trấn Mậu A - Huyện Văn Yên - Yên Bái
Điện thoại: 0912282534; Emai: dangconglong2011@gmail.com
Sản phẩm: Quế vỏ, bột quế, quế điếu thuốc, bột quế, quế thủ công mỹ nghệ
Sản lượng: 300 tấn/năm
5. CÔNG TY TNHH HOÀNG QUẾ VĂN YÊN
Địa chỉ: Tổ 3, thôn Hồng Phong, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
Điện thoại: 0904938029; Email: hoangvh83@gmail.com
Sản phẩm: quế vỏ; sản lượng: 1.000 tấn/năm
6. DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN PHƯƠNG NHUNG VĂN YÊN
Địa chỉ: Số nhà 224, Lý Thường Kiệt, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
Điện thoại: 0855 988 099; Email: mayhanh68@gmail.com
Sản phẩm: Quế thủ công mỹ nghệ: 2.000SP/năm; Trà quế: 1 tấn/năm
7. CÔNG TY TNHH TRÀ THẢO MỘC QUẾ PHÁT
Địa chỉ: Số nhà 147, đường Lý Tự Trọng, Thị trấn Mậu A, Huyện Văn Yên, Tỉnh Yên Bái
Điện thoại: 094 228 4113 - website: quephat.com
Sản phẩm: trà quế, Sản lượng: 9.000 thùng/năm
DOANH NGHIỆP TIÊU BIỂU SẢN XUẤT TINH DẦU QUẾ
1. HỢP TÁC XÃ DỊCH VỤ NÔNG LÂM NGHIỆP TỔNG HỢP CÔNG TÂM
Địa chỉ: Xã Viễn Sơn, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
Điện thoại: 0984.786.685; Email: htxcongtam@gmail.com
Sản phẩm: tinh dầu quế; Sản lượng: 40-50 tấn/năm
2. HỢP TÁC XÃ BÁCH LÂM
Địa chỉ: Thôn Trung Tâm, Xã Xuân Tầm, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
Điện thoại: 0387091664; website: https://htxbachlam.com
Sản phẩm: tinh dầu quế; Sản lượng: 30-40 tấn/năm
3. HỢP TÁC XÃ 6-12 XÃ ĐÀO THỊNH
Địa chỉ: Xã Đào Thịnh, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái
Điện thoại: 0844.752.477; Email: nhungphanyb1988@gmail.com
Sản phẩm: tinh dầu quế; Sản lượng: 50 tấn/năm
