Ngày 2/10, Ủy ban châu Âu đã công bố về việc khởi động các cuộc đàm phán với cộng đồng 5 quốc gia Đông và Nam Phi về một hiệp định thương mại mới. Hiệp định Đối tác kinh tế với Comoros, Madagascar, Mauritius, Seychelles và Zimbabwe đã có từ năm 2012 nhưng hiện chỉ bao gồm thương mại hàng hóa.
Trong thông cáo báo chí đưa ra, Ủy ban châu Âu cho biết thỏa thuận mới này hy vọng sẽ bao gồm các lĩnh vực khác liên quan đến thương mại như dịch vụ, đầu tư, rào cản kỹ thuật đối với thương mại, quyền sở hữu trí tuệ cũng như thương mại và phát triển bền vững.
Hiệp định Đối tác kinh tế với Đông và Nam Phi (ESA) và Hiệp định Đối tác kinh tế cộng đồng phát triển EU - Nam Phi đã có hiệu lực vào tháng 10/2016, là các hiệp định thương mại khu vực duy nhất có hiệu lực đầy đủ. Mặc dù 5 quốc gia trong Hiệp định ESA thuộc nhóm nghèo nhất ở châu Phi cận Sahara, kể từ khi thỏa thuận ban đầu bắt đầu được áp dụng vào năm 2012, xuất khẩu hàng hóa từ 5 quốc gia ESA sang EU đã tăng gần 25%, đạt gần 2,8 tỷ euro năm 2018. Điều đó đã bao gồm một sự tăng vọt 12% trong xuất khẩu từ Zimbabwe sang EU, tại thời điểm xuất khẩu của đất nước này sang phần còn lại của thế giới đã giảm.
Tốc độ chậm triển khai 6 hiệp định đối tác kinh tế (EPA) với các khối khu vực châu Phi là một trong những yếu tố gây thất vọng cho Ủy ban châu Âu trong những năm gần đây, và làm tăng áp lực lên cơ quan điều hành EU phải từ bỏ hoặc tái áp dụng cách tiếp cận đối với các thỏa thuận thương mại với châu Phi. Dòng chảy thương mại EU - châu Phi vẫn rất khiêm tốn. Khoảng 8% xuất khẩu của EU và dưới 7% nhập khẩu của EU đã đến và đi từ châu Phi vào năm 2016.
Trong bài phát biểu vào mùa thu năm ngoái, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker đã đưa ra triển vọng về một hiệp định thương mại mới xuyên lục địa giữa EU và châu Phi như là một phần của quan hệ đối tác bình đẳng, một tầm nhìn mới mà các nhà lãnh đạo sắp tới của EU sẽ thúc đẩy.
Mặc dù Ủy ban châu Âu coi các EPA khu vực là một bước đệm quan trọng đối với một hiệp định thương mại xuyên lục địa, nhưng một số nước châu Phi đã phàn nàn rằng các thỏa thuận được đề xuất tập trung quá mức vào việc mở cửa tiếp cận thị trường của họ với các công ty châu Âu, đã làm đình trệ các quá trình phê chuẩn. Thực tế rõ ràng là các EPA đã bị đàm phán khá tệ và hầu hết trong số đó không được thực thi. Comoros chỉ bắt đầu thực hiện EPA vào tháng 2/2019.
Trong phiên điều trần với Ủy ban Phát triển của Nghị viện châu Âu hôm 01/10, Ủy viên Hội đồng đối tác quốc tế Jutta Urpilainen, đã hứa sẽ hoàn thành một mối quan hệ đối tác chiến lược hiện đại với châu Phi, với các mối quan hệ kinh tế tập trung vào khu vực tư nhân, tạo việc làm và đào tạo kỹ năng. Có lẽ đã đến lúc EU phải “quay lưng lại với câu chuyện cũ về châu Phi như một lục địa bất ổn và chào đón châu Phi như một lục địa non trẻ của hy vọng và thịnh vượng”.
Nhanhieuviet (Theo Báo Công Thương)
