Anthropic mới đây đã đạt được thỏa thuận dàn xếp với một nhóm tác giả tại Mỹ liên quan tới các vụ kiện bản quyền đang nhận được sự quan tâm trong thời gian gần đây. Các chuyên gia cho rằng diễn biến mới này có thể tạo hiệu ứng gây áp lực lên các vụ việc tương tự.
Thỏa thuận đầu tiên trong một vụ kiện bản quyền liên quan đến huấn luyện AI tạo sinh
Thỏa thuận dàn xếp tập thể giữa Anthropic và một nhóm tác giả Hoa Kỳ trong tuần này là tiền lệ mới trong các vụ việc tranh chấp bản quyền trong đào tạo AI của các công ty công nghệ. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho rằng những điểm đặc thù của vụ việc này có thể tạo hiệu ứng cánh bướm to lớn tới làn sóng các vụ kiện bản quyền đang diễn ra chống lại các công ty tập trung vào trí tuệ nhân tạo khác như OpenAI, Microsoft và Meta Platforms.
Được biết, Anthropic đã phải chịu áp lực đặc biệt khi phiên tòa dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 12, sau khi một thẩm phán xác định công ty này vi phạm bản quyền hàng triệu cuốn sách. Các điều khoản của thỏa thuận, vốn cần được thẩm phán phê duyệt, hiện chưa được công bố.
Hiện, các tòa án Hoa Kỳ mới chỉ bắt đầu đối mặt với những câu hỏi mới về bản quyền liên quan đến AI tạo sinh. Do đó, trong bối cảnh này, bước đi hòa giải với các nguyên đơn của Anthropic có thể thúc đẩy các bị đơn khác kiên trì chờ đợi phán quyết có lợi.
Theo giáo sư Trường Luật Cornell James Grimmelmann: “Có thể thỏa thuận này sẽ trở thành tiền lệ cho các vụ khác, nhưng điều đó thực sự phụ thuộc vào chi tiết cụ thể".
Được biết, các tác giả trong vụ kiện đã cáo buộc Anthropic đã sử dụng hàng triệu cuốn sách lậu mà không có sự cho phép hay đền bù để huấn luyện trợ lý AI Claude trả lời các yêu cầu của con người.
Anthropic, giống như các bị đơn khác trong các vụ kiện bản quyền AI hiện nay, lập luận rằng hành động của mình là hợp pháp theo nguyên tắc fair use (sử dụng hợp lý), cho phép sử dụng tác phẩm có bản quyền mà không cần xin phép trong một số trường hợp.
Thẩm phán William Alsup của Tòa án Liên bang San Francisco đã ra phán quyết vào tháng 6 rằng Anthropic đã áp dụng fair use khi dùng tác phẩm của các tác giả để huấn luyện AI, nhưng công ty đã vi phạm luật bản quyền khi lưu trữ các sách lậu trong một “thư viện trung tâm” không nhất thiết phục vụ cho mục đích huấn luyện AI. Điều này dẫn đến việc Anthropic có nguy cơ phải bồi thường số tiền lên đến hàng tỷ đô la nếu bị xử thua trong phiên tòa vào tháng 12 sắp tới.
Ngày 26/8 vừa qua, hai bên thông báo với tòa án rằng họ đã đạt được thỏa thuận dàn xếp về nguyên tắc, đánh dấu thỏa thuận đầu tiên trong một vụ kiện bản quyền liên quan đến huấn luyện AI tạo sinh. Thẩm phán Alsup, người phải phê duyệt thỏa thuận, đã yêu cầu các bên nộp chi tiết trước ngày 5/9.
Giáo sư luật Chris Buccafusco tại Đại học Duke cho biết ông ngạc nhiên khi Anthropic chọn cách dàn xếp. Anthropic đang “ở vị thế tương đối mạnh” nhờ vào phán quyết về fair use của Alsup, Buccafusco nhận định, dù có quyết định bất lợi về việc lưu trữ sách lậu.
“Với sự sẵn sàng dàn xếp của họ, có thể hình dung các luật sư nguyên đơn khắp cả nước đang thấy dấu hiệu đô la lóe sáng trước mắt,” ông nói.
Những câu hỏi liên quan đến Fair Use - Nguyên tắc Sử dụng hợp lý
Số phận của các vụ kiện liên quan đến AI tạo sinh hiện nay có thể sẽ phụ thuộc vào nguyên tắc fair use, một khái niệm vẫn đang phát triển mà chưa tòa án nào đưa ra phán quyết trong các vụ việc này cho đến tháng 6.
Grimmelmann cho rằng việc Anthropic dàn xếp đã loại bỏ một cơ hội sớm để tòa phúc thẩm liên bang xem xét fair use và đưa ra quyết định có giá trị ràng buộc cho các vụ khác, đồng thời có khả năng đưa vấn đề này lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ.
Hai ngày sau phán quyết của Alsup về fair use và vi phạm bản quyền, một thẩm phán khác tại San Francisco – Vince Chhabria – đã tiếp cận theo hướng khác trong một vụ kiện tương tự của các tác giả chống lại Meta. Quyết định của Chhabria phần lớn bỏ qua vấn đề “sách lậu” mà Alsup tập trung, nhưng cho rằng hành vi của Meta có thể không được bảo vệ vì AI của công ty có thể bị sử dụng để “làm ngập thị trường” bằng những tác phẩm thay thế cho tác phẩm gốc của các tác giả.
Chhabria ra phán quyết có lợi cho Meta về fair use nhưng nói rằng ông làm vậy chỉ vì “nguyên đơn đưa ra những lập luận sai.” Trong khi đó, Alsup lại hạ thấp lo ngại về việc thay thế thị trường trong vụ Anthropic.
Luật sư của các tác giả kiện Meta từ chối bình luận về thỏa thuận dàn xếp của Anthropic.
Được biết, hiện nay, hãng tin Reuters đã cấp phép nội dung của mình cho Meta để sử dụng trong AI, và công ty mẹ Thomson Reuters hiện đang tham gia một vụ kiện chống lại Ross Intelligence với cáo buộc Ross đã sử dụng sai trái tài liệu có bản quyền để huấn luyện công cụ tìm kiếm pháp lý chạy bằng AI.
Các quyết định về fair use trong hàng chục vụ kiện AI khác khó có khả năng được đưa ra trước năm sau. Với mức độ rủi ro cao, sự khó đoán của các phán quyết có thể thúc đẩy các bên hướng đến dàn xếp, nhưng cũng có thể khuyến khích họ kiên trì chờ đợi một chiến thắng toàn diện giống như Google từng đạt được tại Tòa phúc thẩm Liên bang khu vực 2 vào năm 2015 trong vụ tranh chấp fair use liên quan đến dự án Google Books.
“Điều duy nhất có thể thực sự giúp ích là một phán quyết rộng rãi, áp dụng chung, theo luật, về fair use trong vụ Anthropic,” Buccafusco nói. “Đó mới là giải pháp thực sự cho tất cả các nền tảng AI.”
Nhanhieuviet (Theo Tạp chí Sở hữu Trí tuệ - Link gốc)
