Trước ảnh hưởng của các dự án AI, Tập đoàn công nghệ Hàn Quốc Naver có thể sẽ phải đối mặt với làn sóng kiện tụng liên quan tới vấn đề vi phạm bản quyền từ các cơ quan báo chí. Số tiền bồi thường có thể lên tới hàng trăm triệu won.
Theo The Korea Herald, Nghị sĩ Choi Soo-jin thuộc Đảng Sức mạnh Nhân dân, ba đài truyền hình mặt đất lớn của Hàn Quốc đang yêu cầu Naver và công ty con Naver Cloud bồi thường mỗi đơn vị 200 triệu won (tương đương 140.000 USD) vì đã sử dụng trái phép nội dung tin tức để huấn luyện các mô hình AI.
Vị nghị sĩ đối lập này dự đoán rằng tổng số tiền yêu cầu bồi thường có thể sẽ tăng đáng kể, bởi các ước tính thiệt hại ban đầu - mới chỉ được đánh giá một phần - đã vượt quá 500 triệu won.
Trong một vụ việc riêng biệt, Hiệp hội Báo chí Hàn Quốc (Korean Association of Newspapers) đã nộp đơn khiếu nại lên Ủy ban Thương mại Công bằng (FTC) vào tháng 4, cáo buộc Naver vi phạm bản quyền khi sử dụng các bài báo mà không có sự cho phép. Tùy thuộc vào quyết định của cơ quan chống độc quyền này, các công ty truyền thông riêng lẻ dự kiến sẽ tiếp tục khởi kiện.
Đơn khiếu nại do Hiệp hội các đài truyền hình nộp cho biết: “Trong số dữ liệu được sử dụng để phát triển mô hình ngôn ngữ lớn HyperCLOVA của Naver - bao gồm blog, diễn đàn, tin tức, bình luận, phần hỏi đáp, nguồn dữ liệu từ Viện Ngôn ngữ Hàn Quốc và Wikipedia - thì nội dung tin tức chiếm 13,1%,” theo nghị sĩ Choi.
Bà Choi cho biết thêm rằng Naver đã thừa nhận dịch vụ AI của mình có học từ nội dung tin tức nhưng chưa từng xin phép để sử dụng các dữ liệu đó.
Naver hiện đang nổi lên như một nhân tố chủ chốt trong nỗ lực của Hàn Quốc nhằm trở thành cường quốc AI toàn cầu.
Nghị sĩ này cũng chỉ trích các cơ quan chính phủ vì đã không có hành động cụ thể để giải quyết các vấn đề pháp lý xoay quanh hệ sinh thái AI trong nước, dù quốc gia đang theo đuổi mục tiêu phát triển lĩnh vực này.
“Trong khi các vấn đề bản quyền liên quan đến ngành AI ngày càng dẫn đến các tranh chấp pháp lý giữa các ngành, thì các bộ, ngành liên quan vẫn chưa làm gì để cải thiện quy định hay ban hành hướng dẫn,” bà Choi nói. “Quốc hội và chính phủ cần có biện pháp để thiết lập các quy định miễn trừ bản quyền liên quan đến đào tạo AI và một hệ thống bồi thường hợp lý cho các chủ sở hữu bản quyền.”
Hiện, công cụ AI Overviews của Google cũng phải đối mặt với vấn đề tương tự Naver. Cụ thể, Penske Media Corp, tập đoàn chủ sở hữu đứng sau các kênh truyền thông tên tuổi như: Rolling Stone, Billboard và Variety, đã đệ đơn kiện lên tòa án cáo buộc tính năng AI Overviews của Google vi phạm bản quyền khi tóm tắt nội dung từ các nhà xuất bản khi chưa xin phép và gây ra tình trạng sụt giảm 20% lượng truy cập và tổn thất doanh thu.
Đơn kiện, được nộp tại tòa án liên bang ở Washington, cáo buộc Google lợi dụng vị thế thống trị trong lĩnh vực tìm kiếm để khai thác nội dung của các nhà xuất bản thông qua các bản tóm tắt do AI tạo ra, qua đó dẫn đến sự sụt giảm đáng kể lượng truy cập vào các trang web của Penske Media Corp, với mức giảm khoảng 20% lượng truy cập giới thiệu từ Google kể từ khi tính năng này được triển khai rộng rãi vào cuối năm 2024.
Đây không phải là một cuộc đối đầu đơn lẻ, vụ kiện của Penske Media Corp nằm trong làn sóng ngày càng gia tăng của các nhà xuất bản chống lại việc AI sử dụng nội dung mà không xin phép.
Khiếu nại của Penske Media Corp tương tự như vụ The New York Times kiện OpenAI và Microsoft, trong đó các nhà xuất bản lên án việc quét bài báo trái phép để huấn luyện mô hình ngôn ngữ. Theo quan điểm của Penske Media Corp, cách tiếp cận của Google buộc các nhà xuất bản vào “tình thế tiến thoái lưỡng nan”: hoặc chặn hoàn toàn trình thu thập dữ liệu của Google nhằm tránh nguy cơ mất hiện diện trên tìm kiếm, hoặc ngầm chấp nhận các bản tóm tắt AI gây ảnh hưởng tới sinh kế của các kênh truyền thông, báo chí trực tuyến hiện nay.
Giới quan sát cho rằng vụ kiện này có thể tạo hiệu ứng lan tỏa. Nếu thắng kiện, Google có thể buộc phải đàm phán thỏa thuận cấp phép, tương tự như những gì đang diễn ra ở châu Âu dưới các quy định số chặt chẽ hơn. Reuters nhấn mạnh góc độ chống độc quyền của vụ việc, cho rằng Penske Media Corp đang tận dụng các phán quyết gần đây chống lại sự thống trị của Google trong lĩnh vực tìm kiếm để củng cố lập luận về hành vi lạm dụng.
Theo đánh giá của giới chuyên gia, vụ kiện có thể đặt ra tiền lệ cho cách AI sử dụng tài liệu có bản quyền, đồng thời tái định hình mô hình doanh thu của báo chí số. Penske Media Corp yêu cầu Google bồi thường thiệt hại và lệnh cấm sử dụng nội dung bị cáo buộc vi phạm, với ước tính tổn thất hàng chục triệu USD.
Ngoài phạm vi pháp lý, tranh chấp này phản ánh sự cân bằng mong manh giữa đổi mới và tính bền vững trong ngành báo chí. Khi công cụ AI lan rộng, các nhà xuất bản như Penske Media Corp kỳ vọng tòa án sẽ đưa ra các điều khoản công bằng hơn, đảm bảo nền báo chí số không bị ảnh hưởng bởi sự “tiện lợi” do thuật toán mang lại. Khi vụ kiện diễn tiến, nó có thể thúc đẩy cơ quan quản lý giám sát chặt chẽ hơn vai trò của AI trong việc phân phối thông tin, từ đó dẫn tới những cải cách toàn ngành.
Nhanhieuviet (Theo Tạp chí Sở hữu Trí tuệ - Link gốc)
