Vụ tranh chấp giữa Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh (Công ty Bình Minh) và Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh Việt (Công ty Bình Minh Việt) là bài học điển hình cho doanh nghiệp trong việc bảo hộ nhãn hiệu.
Qua vụ việc này, nhiều vấn đề về cách thức đăng ký và sử dụng nhãn hiệu, vai trò của biện pháp giám định và sự cần thiết của chiến lược pháp lý bài bản đã được đặt ra, giúp các doanh nghiệp nhận diện và chủ động hơn trong các tình huống tranh chấp nhãn hiệu trên thị trường.
Toàn cảnh vụ tranh chấp nhãn hiệu giữa Nhựa Bình Minh và Nhựa Bình Minh Việt
Vụ tranh chấp đang được dư luận quan tâm giữa Công ty Bình Minh (nguyên đơn) và Công ty Bình Minh Việt (bị đơn) liên quan đến việc sử dụng dấu hiệu “Nhựa Bình Minh Việt”, “BVM, hình” trên sản phẩm ống nhựa do bị đơn sản xuất được cho là xâm phạm quyền đối với các nhãn hiệu “BÌNH MINH”, “ỐNG NHỰA BÌNH MINH”, “BM, hình” đã được bảo hộ độc quyền của nguyên đơn.
Ngày 12/7/2024, Tòa án nhân dân (Tòa án) TP. Hồ Chí Minh đã tuyên không có căn cứ chấp nhận các yêu cầu của nguyên đơn vì tên “Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh Việt” và nhãn hàng in trên sản phẩm ống nhựa PVC của Bị đơn không chứa dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu các nhãn hiệu của Nguyên đơn dựa trên các nhận định sau:
-
Nguyên đơn được bảo hộ hợp pháp đối với nhãn hiệu “Bình Minh”, không được bảo hộ cụm từ “Nhựa Bình Minh Việt”;
-
Bị đơn được thành lập hợp pháp, tên “Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh Việt” không trùng và không gây nhầm lẫn với tên Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh. Tên riêng của Công ty Bình Minh Việt là danh từ riêng, là một thể thống nhất, có ý nghĩa, được pháp luật công nhận và bảo hộ theo Luật Doanh nghiệp và Luật Sở hữu trí tuệ;
-
Thiết kế logo (biểu tượng) và slogan (khẩu hiệu) “BVM Plastic – Ống nhựa của người Việt” riêng, được cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả cho logo “BVM NHUA BINH MINH VIET” dưới tác phẩm mỹ thuật ứng dụng. Logo của Bị đơn không giống với logo của Nguyên đơn.
Không đồng ý với phán quyết này, nguyên đơn kháng cáo, cho rằng phiên toà sơ thẩm chưa xem xét đầy đủ hồ sơ, chứng cứ vụ việc như kết luận của Thanh tra Bộ Khoa học Công nghệ, thông báo của Sở Kế hoạch và Đầu tư và Quyết định xử phạt của Cục Quản lý thị trường tỉnh Long An, đặc biệt là kết luận giám định của Viện Khoa học Sở hữu trí tuệ (VIPRI), ảnh hưởng tới quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Nguyên đơn đề nghị toà án cấp phúc thẩm tuyên buộc Công ty Bình Minh Việt loại bỏ toàn bộ các dấu hiệu “BÌNH MINH” trên các sản phẩm, phương tiện kinh doanh, website, mạng xã hội và các tài liệu khác (nếu có), ngừng việc sản xuất, kinh doanh các sản phẩm chứa dấu hiệu nêu trên.
Ngày 25/4/2025 vừa qua, Tòa án phúc thẩm nhận định rằng cả hai bên đều sử dụng dấu hiệu “BÌNH MINH” nhưng logo, nhãn hàng, kích thước, kiểu chữ, nguồn gốc hàng hóa hoàn toàn khác nhau nên không gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
Các thông tin liên quan đến vụ án này đã được truyền thông đưa tin nhanh chóng, tuy nhiên một số nội dung thiếu liên kết dẫn đến sự hiểu lầm về bản chất vụ việc. Từ đó, có hai vấn đề pháp lý và cũng là hai bài học mà doanh nghiệp cần quan tâm:
Thứ nhất, cách thức Tòa án so sánh tính tương tự giữa các nhãn hiệu và đánh giá khả năng gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
Thứ hai, vai trò của kết luận giám định do VIPRI cung cấp trong quá trình giải quyết vụ án.
Bài học về phân biệt tranh chấp trong bảo hộ và tranh chấp xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu
Các thẩm phán trong vụ án đều có chung nhận định rằng tên “Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh Việt” không trùng và không gây nhầm lẫn với tên Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh; và Logo “BVM Plastic – Ống nhựa của người Việt” của Bị đơn không giống với Logo của “BM PLASCO, hình” của Nguyên đơn.
Trong vụ việc này, Cục Sở hữu trí tuệ xác định rằng nhãn hiệu “BVM, hình” của bị đơn là không tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu “BM, hình” của nguyên đơn về bố cục và cách thể hiện theo hướng dẫn tại khoản 8 điều 26 của Thông tư 23/2023/TT-BKHCN. Theo nhóm tác giả, mặc dù nhãn hiệu “BM, hình” đã được bảo hộ tổng thể, nhưng khả năng phân biệt của nhãn hiệu này không cao. Thành phần chữ “BM” không được bảo hộ độc quyền vì không đáp ứng yêu cầu về khả năng phân biệt theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ. Do đó, sự kết hợp giữa “BM” với các yếu tố chữ khác sẽ không bị coi là tương tự trong rất nhiều trường hợp.
Tuy nhiên, để xác định hành vi xâm phạm quyền đối với đối tượng SHTT nói chung và nhãn hiệu nói riêng, pháp luật yêu cầu đánh giá dựa trên khả năng gây nhầm lẫn theo Nghị định 99/2013/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 46/2024/NĐ-CP) và Thông tư 11/2015/TT-BKHCN (được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 06/2024/TT-BKHCN). Việc đánh giá khả năng gây nhầm lẫn cần dựa trên phạm vi bảo hộ tổng thể của nhãn hiệu, các yếu tố gây ấn tượng mạnh của nhãn hiệu và mức độ chú ý của người tiêu dùng khi lựa chọn, mua bán hàng hóa, dịch vụ.
Theo nhóm tác giả, khi giải quyết các tranh chấp liên quan đến nhãn hiệu, cần phân biệt rõ giữa hai nhóm tranh chấp. Đối với tranh chấp liên quan đến khả năng bảo hộ, việc xem xét tính tương tự giữa các nhãn hiệu là yêu cầu bắt buộc, phải căn cứ vào các tiêu chí so sánh cụ thể được quy định tại Thông tư 23/2023/TT-BKHCN. Trong khi đó, đối với tranh chấp liên quan đến hành vi xâm phạm quyền, yếu tố cần tập trung xem xét là khả năng gây nhầm lẫn theo khoản 1 Điều 13 Thông tư 11/2015/TT-BKHCN, bởi hành vi xâm phạm chỉ được xác lập nếu việc sử dụng nhãn hiệu đó có khả năng gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc thương mại của hàng hóa.
Trong vụ án này, Tòa án có căn cứ vào kết quả thẩm định của Cục Sở hữu trí tuệ về tính không tương tự giữa hai nhãn hiệu “BVM, hình” và “BM, hình”, việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng “BVM, hình” của Cục Bản quyền tác giả, việc đơn đăng ký nhãn hiệu “BVM, hình” đã được chấp nhận đơn hợp lệ và việc cấp phép hoạt động cho công ty bị đơn để đưa ra quan điểm về sự không tương tự và không gây nhầm lẫn giữa về nguồn gốc hàng hóa trên thị trường. Quan điểm này của Tòa án có phần khác biệt với ý kiến giám định của VIPRI. Có thể thấy, chính quan điểm nhận định của cơ quan quản lý hành chính nhà nước hay cơ quan xét xử về “khả năng gây nhầm lẫn” là yếu tố quyết định trong tất cả các giải quyết tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ.
Trên thực tế, sự khác biệt giữa nhãn hiệu được đăng ký/bảo hộ và nhãn hiệu sử dụng trên thực tế thường làm gia tăng nguy cơ gây nhầm lẫn, nhất là khi doanh nghiệp tự ý thay đổi thiết kế, bổ sung hoặc lược bớt yếu tố nhận diện trong quá trình kinh doanh.
Vụ tranh chấp giữa Nhựa Bình Minh và Nhựa Bình Minh Việt là lời nhắc nhở về sự cần thiết phải phân biệt rõ ràng giữa tranh chấp liên quan đến khả năng bảo hộ và tranh chấp về hành vi xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu. Doanh nghiệp cần nắm vững các tiêu chí so sánh, đánh giá khả năng gây nhầm lẫn để chủ động hơn trong việc xây dựng chiến lược đăng ký, sử dụng và bảo vệ nhãn hiệu trên thực tế, hạn chế tối đa rủi ro tranh chấp phát sinh trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
Bài học rút ra cho doanh nghiệp:
1. Ngay từ giai đoạn chuẩn bị đăng ký nhãn hiệu, doanh nghiệp cần chú trọng vào khả năng phân biệt của dấu hiệu dự định đăng ký, đặc biệt cẩn trọng khi đăng ký các nhãn hiệu là các chữ viết tắt của doanh nghiệp chỉ có một hoặc hai chữ cái.
2. Không nên chủ quan khi sử dụng dấu hiệu mới tương tự nhãn hiệu đã có trên thị trường, ngay cả khi tên doanh nghiệp đã được chấp nhận bởi cơ quan đăng ký kinh doanh.
3. Khi sử dụng nhãn hiệu trong thực tế, cần duy trì nhất quán với dấu hiệu đã đăng ký, tránh tự ý thay đổi bố cục, yếu tố nhận diện dễ gây nhầm lẫn.
